Sách "Những tấm lòng cao cả"

1.Giới thiệu chung

• Những tấm lòng cao cả là một cuốn tiểu thuyết trẻ em của nhà văn người Ý Edmondo De Amicis, lấy bối cảnh trong lúc nước Ý đang thống nhất

• Tiểu thuyết được xuất bản đầu tiên vào ngày 18/10/1886, ngày khai trường ở Ý và trở thành một hiện tượng xuất bản ngay lập tức. 

• Xuyên suốt tiểu thuyết là những mẩu chuyện ngắn về những sự kiện diễn ra trong cuộc sống hằng ngày của Enrico hay được nghe kể từ những nhân vật khác: ba/thầy,

•  Những tấm lòng cao cả được yêu chuộng vì văn phong giản dị và ý nghĩa giáo dục về tình nhân ái.

2.Tóm tắt

• Cuốn sách như một cuốn nhật kí của một cậu bé người Ý, Enrico Bottini, nơi ghi chép lại những việc lớn nhỏ diễn ra trong đời học sinh của cậu cùng với đó những cảm tưởng và suy nghĩ của mình

• Mỗi tháng, thầy giáo cho chép một truyện để đọc trong lớp, mỗi tháng, bố hay mẹ viết cho con một lá thư; các thư và truyện ấy đều được xếp vào cuốn nhật ký. 

• Ghi chép trong mười tháng, đó là một cuốn truyện nhỏ về năm học của cậu bé mười một tuổi. Nhân vật trong nhật ký là các cô giáo, thầy giáo, các bạn học của Enrico, là bố mẹ Enrico, cùng bố mẹ các bạn; đều có tính cách và địa vị xã hội khác nhau: 

• Có những cậu bạn hào hiệp, luôn giúp đỡ mọi người, bênh vực kẻ yếu; có những cậu bạn học rất giỏi nhưng không hề kiêu căng; có những cậu bạn sinh ra trong gia đình nghèo khó nhưng luôn cố gắng vươn lên trong học tập và lao động. Nhưng cũng có những cậu bạn sống đầy nhỏ nhen, ích kỉ…và cuối cùng đã thay đổi nhờ sự quan tâm của thầy cô.  

• Thầy chủ nhiệm không bao giờ cười nhưng hết lòng yêu thương đến em học sinh; có những thầy giáo rất vui tính luôn tạo niềm vui và động lực cho các học sinh vươn lên. 

• Và từ trong tác phẩm, chúng ta còn bắt gặp những ông bố luôn chăm sóc con hết mực. 

• Ngược lại, có ông bố luôn say rượu và đánh đập con, phải đến khi cậu con trai nhận huy chương xuất sắc của lớp ông mới tỉnh ngộ,…. Với Enricô, mỗi câu chuyện về các nhân vật ấy là một bài học về tình thầy trò, bè bạn và cha con, về sự yêu thương, lòng trắc ẩn và tình yêu nước vô bờ bến. Tất cả đã tạo nên một tác phẩm đầy tính nhân văn, làm say lòng người.

3.Giá trị nội dung

• Nhân vật trong nhật ký là các cô giáo, thầy giáo, các bạn học của Enrico, là bố mẹ Enrico, cùng bố mẹ các bạn; mỗi người một vẻ, có một đặc điểm nhất định về thể chất hay tinh thần, nhất là các bạn của Enrico. 

• Tính cách các nhân vật đã được cách điệu hóa để tiêu biểu cho một nết tốt hay một tính xấu, hay chỉ là một thói quen, vì đấy không phải là một tác phẩm phản ánh nền giáo dục ở nước Ý cuối thế kỷ XIX, mà là một tác phẩm mượn hình tượng nghệ thuật để trình bày những điều suy nghĩ về đức dục ở nhà trường và gia đình, mà tác giả mang trong óc như một lý tưởng, và trong lòng như một hoài bão. 

• Trong các trang nhật ký của mình, Enrico không phải chỉ ghi những việc mà ở trường có vai trò của cô giáo, thầy giáo, mà còn chép cả những việc ở nhà có vai trò của bố mẹ mình, lại cũng không bỏ qua một số việc xảy ra ngoài phố với sự tham gia của người ngoài. Rõ ràng De Amicis quan niệm rất đúng rằng muốn dạy đạo đức cho trẻ, phải có ba mặt giáo dục tốt: của nhà trường, của gia đình và của xã hội.

4.Giá trị nghệ thuật

Tác phẩm xây dựng hình tượng nhân vật theo hướng hình tượng hóa và gán cho mỗi nhân vật một nét tính cách đặc trưng rất rõ ràng là xấu và tốt.Nhưng tác phẩm có một giá trị nhất định để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.De Amicis xây dựng những truyện dù tình tiết có ly kỳ đến mấy, như Cậu bé viết thuê, vẫn kết cấu chặt chẽ, các sự kiện diễn ra tự nhiên, mà cách kể chuyện thì linh hoạt, nhanh sắc sảo như trong Một vụ đắm tàu; làm người đọc lắm phen hồi hộp, như trong truyện Cậu bé đánh trống người Sardegna, và nhất là Từ mạch Appenino đến mạch Andes và Người y tá của Tata. Nhiều đoạn trong Những tấm lòng cao cả đã làm người đọc xúc động như thế, lại có những đoạn rất thuyết phục vì lời văn hùng hồn, nhất là những bức thư bố mẹ viết cho con mà nhiều bức đã được trích vào sách giáo khoa ở nhiều nước; nổi tiếng hơn cả là bức thư về “Trường học”. 

5. Ảnh hưởng, tác động

Trong văn học Ý, Những tấm lòng cao cả không giữ địa vị một đại tác, nhưng trong sự nghiệp giáo dục tác phẩm này đã có tác dụng không nhỏ, chính vì nội dung rất tốt của nó. Cuốn sách “Những tấm lòng cao cả” không chỉ đơn thuần là một cuốn tiểu thuyết viết về những kỷ niệm thời thơ ấu, mà ẩn chứa trong đó rất nhiều bài học về giáo dục con trẻ. Tác giả mượn ngòi bút của trẻ em để nói chuyện người lớn. Đó là những mẫu chuyện về tình người, về lòng yêu thương. Mỗi câu chuyện là một bài học về nhân cách, về cách cư xử và bồi dưỡng tâm hồn với những đức tính tốt đẹp cần có ở mỗi con người.

Dẫu không phải là nhà giáo, nhưng những bài học quý chan chứa tình yêu thương và tinh thần trách nhiệm đối với trẻ thơ mà Amicis gửi gắm trong tác phẩm đã chứng tỏ nghệ thuật sư phạm của người viết. Nó giúp trẻ em ngạc nhiên vì khám phá ra điều mới mẻ trong cái quen thuộc hàng ngày, nhận ra cái chí lí sâu xa trong những gì bình thường, đơn giản. Các em sẽ tự hỏi mình rằng: Ngày hôm qua ta đã sống thế nào? Cả hôm nay và ngày mai nữa? Ta đã làm được gì cho mọi người? Đã động lòng thương chưa khi thấy một người gặp hoạn nạn? Đã tự xấu hổ với chính mình chưa khi một chút vô tình lỡ lời với bố mẹ? Đã thật sự kính trọng, lễ độ với thầy cô giáo chưa hay có lúc vẫn vô tâm? Đã sống với bạn chân thành chưa hay còn nuôi lòng ích kỉ?... Trả lời được những câu hỏi đó, tự các em sẽ lớn lên, sẽ trưởng thành.

“Những tấm lòng cao cả” không chỉ là một cuốn sách dành riêng cho thiếu nhi, mà nó dành tặng cho tất cả quý thầy cô giáo, những người làm nghề giáo dục và dành tặng cho các bậc làm bố mẹ. Cuốn sách hàm chứa rất nhiều bài học về giáo dục cho trẻ con. Edmondo De Amicis quả thực đã rất thành công khi làm biến nghệ thuật văn chương thành công cụ giáo dục tốt. Có thể nói, tác phẩm “Những tấm lòng cao cả” là một thiên trường ca cảm động về nghề dạy học với những hình tượng cô giáo, thầy giáo khó quên. Cuốn tiểu thuyết không chỉ khắc hoạ vai trò giáo dục của nhà trường, gia đình mà còn hướng những tâm hồn trẻ thơ đến với những suy nghĩ tích cực,  biết cư xử đúng mực, vượt qua nghịch cảnh để vươn lên!